Home >>

Test kontroli astmy

Test kontroli astmy

,

Kontrola objawów astmy jest kluczowa dla skutecznego leczenia. Testy kontroli astmy pomagają ocenić, jak dobrze choroba jest opanowana i czy stosowana terapia jest efektywna.

Test kontroli astmy

Test kontroli astmy

Test kontroli astmy to prosty kwestionariusz, który pacjent może wykonać samodzielnie. Wyniki testu pozwalają ocenić, jak dobrze kontrolowane są objawy astmy. Warto wykonywać go regularnie, na przykład przed wizytą u lekarza, aby mieć rzetelny obraz stanu choroby.

Test występuje w dwóch wersjach:

  • dla młodzieży od 12. roku życia i dorosłych,
  • dla dzieci od 4. do 11. roku życia.

Co bierze pod uwagę test kontroli astmy?

Test składa się z 5 prostych pytań, które oceniają przebieg astmy. Każde pytanie ma 5 odpowiedzi punktowanych od 1 do 5. Pytania dotyczą częstotliwości występowania objawów w dzień i w nocy oraz stosowania leków doraźnych w ciągu ostatnich 4 tygodni. Po wypełnieniu testu otrzymujemy wynik punktowy, który informuje o stopniu kontroli astmy.

Ważne: Test kontroli astmy pomaga szybko ocenić, czy objawy są dobrze opanowane. Wynik poniżej 20 punktów u dorosłych lub dzieci wskazuje na konieczność konsultacji lekarskiej. Regularne wykonywanie testu pozwala na lepsze zarządzanie chorobą i dostosowanie leczenia.

Test kontroli astmy dla osób od 12. roku życia

Poniżej znajduje się test przeznaczony dla młodzieży i dorosłych:

  1. Jak często, w ciągu ostatnich 4 tygodni, astma powodowała, że robiłeś w pracy, szkole lub domu mniej niż zwykle?
    Zawsze / Większość czasu / Czasami / Rzadko / Nigdy
  2. Jak często, w ciągu ostatnich 4 tygodni, miałeś duszność?
    Więcej niż raz dziennie / Raz dziennie / Od 3 do 6 razy w tygodniu / Raz lub dwa razy w tygodniu / Nigdy
  3. Jak często, w ciągu ostatnich 4 tygodni, objawy astmy (świszczenie, kaszel, duszność, ból lub ucisk w klatce piersiowej) spowodowały, że budziłeś się w nocy lub wstałeś wcześniej niż zwykle?
    4 lub więcej nocy w tygodniu / Od 2 do 3 nocy w tygodniu / Raz w tygodniu / Raz lub dwa razy w ciągu 4 tygodni / Nigdy
  4. Jak często, w ciągu ostatnich 4 tygodni, musiałeś użyć leku doraźnego (inhalatora lub nebulizacji)?
    3 lub więcej razy dziennie / 1 albo 2 razy dziennie / 2 lub 3 razy w tygodniu / Raz w tygodniu lub rzadziej / Nigdy
  5. Jak dobrze, w ciągu ostatnich 4 tygodni, kontrolowane były twoje objawy astmy?
    Całkowity brak kontroli / Słabo kontrolowane / W pewnym stopniu kontrolowane / Dobrze kontrolowane / Całkowicie kontrolowane

Każda odpowiedź ma przypisaną punktację od 1 do 5. Po zsumowaniu punktów otrzymujemy wynik od 5 do 25.

Interpretacja wyników

  • Wynik 20 punktów i więcej oznacza prawdopodobnie dobrą kontrolę astmy.
  • Wynik 19 punktów lub mniej wskazuje na problemy z kontrolą choroby.
  • Wynik 15 punktów lub mniej oznacza bardzo słabą lub brak kontroli astmy i wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.
Ważne: Wynik testu poniżej 20 punktów powinien skłonić do wizyty u lekarza. Regularne monitorowanie pozwala na szybką reakcję i dostosowanie leczenia, co może zapobiec powikłaniom astmy.

Test kontroli astmy dla dzieci od 4 do 11 lat

Test dla dzieci różni się od wersji dla dorosłych i składa się z dwóch części:

  • Część dla dziecka: Dziecko odpowiada na pytania samodzielnie, z pomocą rodzica jedynie w zrozumieniu pytań. Pytania są prostsze i bardziej ogólne.
  • Część dla rodzica: Rodzic ocenia objawy dziecka na podstawie własnej obserwacji, nie sugerując się odpowiedziami dziecka.

Część dla dziecka

  1. Jak się dzisiaj czujesz ze swoją astmą?
    Bardzo źle / Źle / Dobrze / Bardzo dobrze
  2. Jak bardzo przeszkadza ci astma podczas biegania, ćwiczeń lub zabawy?
    To bardzo duży problem! / To problem / Niewielki problem / Żaden problem
  3. Czy kaszlesz z powodu astmy?
    Tak, cały czas / Tak, przez większość czasu / Tak, czasami / Nigdy
  4. Czy budzisz się w nocy z powodu astmy?
    Tak, zawsze / Tak, przez większość nocy / Tak, czasami / Nigdy

Część dla rodzica

  1. Przez ile dni, w ciągu ostatnich 4 tygodni, dziecko miało objawy astmy w ciągu dnia?
    0 dni / 1-3 dni / 4-10 dni / 11-18 dni / 19-24 dni / Codziennie
  2. Przez ile dni, w ciągu ostatnich 4 tygodni, dziecko miało świszczący oddech?
    0 dni / 1-3 dni / 4-10 dni / 11-18 dni / 19-24 dni / Codziennie
  3. Ile razy, w ciągu ostatnich 4 tygodni, dziecko budziło się w nocy z powodu astmy?
    0 nocy / 1-3 noce / 4-10 nocy / 11-18 nocy / 19-24 noce / Każdej nocy

Interpretacja wyników u dzieci

  • Wynik 20 punktów lub więcej oznacza dobrą kontrolę astmy.
  • Wynik od 13 do 19 punktów wskazuje na nieprawidłową kontrolę astmy.
  • Wynik 12 punktów lub mniej oznacza źle lub całkowicie niekontrolowaną astmę i wymaga konsultacji lekarskiej.

Test kontroli astmy dla dzieci w wieku 5 lat i młodszych

Dla najmłodszych dzieci rekomendowany jest prosty test wykonywany przez rodzica, który obejmuje cztery pytania dotyczące objawów i ograniczeń spowodowanych astmą w ciągu ostatnich 4 tygodni.

  1. Czy dziecko miało objawy astmy trwające dłużej niż kilka minut i częściej niż raz w tygodniu?
    Tak / Nie
  2. Czy wystąpiły ograniczenia codziennych aktywności, np. dziecko bawi się lub biega mniej niż inne dzieci, łatwiej się męczy?
    Tak / Nie
  3. Czy dziecko musiało brać lek doraźny więcej niż raz w tygodniu (z wyłączeniem leku przed ćwiczeniami)?
    Tak / Nie
  4. Czy dziecko miało kaszel lub budziło się w nocy z powodu astmy?
    Tak / Nie

Interpretacja wyników jest prosta:

  • Jeśli na wszystkie pytania odpowiedź brzmi „Nie”, astma jest dobrze kontrolowana.
  • Jeśli pojawi się choć jedno „Tak”, astma jest nieprawidłowo kontrolowana i wymaga konsultacji lekarskiej.
  • 1-2 odpowiedzi „Tak” oznaczają częściową kontrolę astmy, 3-4 „Tak” – całkowity brak kontroli.
Ważne: Testy kontroli astmy dostosowane do wieku dziecka pomagają rodzicom i lekarzom lepiej zrozumieć stan zdrowia najmłodszych pacjentów. Regularna ocena pozwala na szybką reakcję i dostosowanie leczenia, co jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju dziecka.

ACQ-5 – Test kontroli astmy

Innym popularnym testem oceniającym kontrolę astmy jest ACQ-5 (Asthma Control Questionnaire). Składa się z 5 pytań dotyczących objawów i ograniczeń w ciągu ostatniego tygodnia.

Test ACQ-5 jest polecany przez Globalną Inicjatywę na rzecz Astmy (GINA) i przeznaczony głównie dla osób od 17. roku życia, choć można go stosować u młodszych dzieci, które rozumieją pytania.

Przykładowe pytania w ACQ-5

  1. Jak często, w ciągu ostatniego tygodnia, budziłeś się w nocy z powodu astmy?
    Opcje od „Nigdy” do „Nie mogłem spać z powodu astmy” (0-6 punktów)
  2. Jak poważne były objawy astmy po przebudzeniu?
    Od „Brak objawów” do „Bardzo poważne” (0-6 punktów)
  3. Jak bardzo astma ograniczała codzienne czynności?
    Od „Wcale” do „Całkowicie uniemożliwiała” (0-6 punktów)
  4. Ile duszności doświadczyłeś?
    Od „Wcale” do „Bardzo dużo” (0-6 punktów)
  5. Jak często miałeś świszczący oddech?
    Od „Wcale” do „Cały czas” (0-6 punktów)

Interpretacja wyniku ACQ-5

Wynik to średnia arytmetyczna punktów z 5 pytań:

  • Wynik ≤ 0,75 – dobrze kontrolowana astma.
  • Wynik od 0,75 do 1,5 – pewne problemy z kontrolą, ale sytuacja jest pod kontrolą.
  • Wynik > 1,5 – źle lub niekontrolowana astma, wymagana jest konsultacja lekarska.

Test ACQ-5 opiera się na subiektywnych odczuciach pacjenta, ale jest cennym narzędziem w ocenie kontroli astmy.

Bibliografia

[1] C. E. Jia et al., „The Asthma Control Test and Asthma Control Questionnaire for assessing asthma control: Systematic review and meta-analysis”, J. Allergy Clin. Immunol., vol. 131, no. 3, pp. 695–703, Mar. 2013, doi: 10.1016/j.jaci.2012.08.023.

[2] M. Schatz et al., „Asthma Control Test: Reliability, validity, and responsiveness in patients not previously followed by asthma specialists”, J. Allergy Clin. Immunol., vol. 117, no. 3, pp. 549–556, Mar. 2006, doi: 10.1016/j.jaci.2006.01.011.

[3] L.-P. Boulet, A. Yorgancioglu, and R. Decker, „Global Initiative for Asthma. Global Strategy for Asthma Management and Prevention, 2021.”, p. 47.

[4] A. H. Liu et al., „The Childhood Asthma Control Test∗: Retrospective determination and clinical validation of a cut point to identify children with very poorly controlled asthma”, J. Allergy Clin. Immunol., vol. 126, no. 2, pp. 267-273.e1, Aug. 2010, doi: 10.1016/j.jaci.2010.05.031.

[5] „Qoltech – Measurement of Health-Related Quality of Life & Asthma Control”. http://www.qoltech.co.uk/acq.html (accessed May 1, 2022).

[6] M. Przybyszowski and G. Bochenek, „The role of questionnaires in the assessment of asthma control”, Adv. Respir. Med., vol. 83, no. 3, Art. no. 3, 2015, doi: 10.5603/PiAP.2015.0036.

[7] „Asthma Control Questionnaire (ACQ)”. https://www.thoracic.org/members/assemblies/assemblies/srn/questionaires/acq.php (accessed May 1, 2022).

[8] „Asthma Assessment Resources”, Severe Asthma Toolkit. https://toolkit.severeasthma.org.au/resources/asthma-assessment-resources/ (accessed May 1, 2022).

Zobacz też

Spis treści

SPIS TREŚCI

Najczęściej zadawane pytania

Jak często należy wykonywać test kontroli astmy?

Test warto wykonywać regularnie, na przykład przed wizytą u lekarza, aby ocenić stan choroby.

Co oznacza wynik testu kontroli astmy poniżej 20 punktów?

Wynik poniżej 20 punktów wskazuje na problemy z kontrolą astmy i wymaga konsultacji lekarskiej.

Czy dzieci mogą same wypełniać test kontroli astmy?

Dzieci od 4 do 11 lat wypełniają część testu samodzielnie, a rodzice oceniają objawy w drugiej części.

Czym różni się test ACQ-5 od testu kontroli astmy?

ACQ-5 ma 5 pytań z odpowiedziami ocenianymi od 0 do 6, opiera się na odczuciach pacjenta i jest polecany dla osób od 17 lat.