Astma a ryzyko zakażenia i przebiegu COVID-19
W obliczu pandemii COVID-19 osoby z astmą znalazły się w grupie podwyższonego ryzyka, jednak najnowsze badania pokazują, że sytuacja ta nie jest jednoznaczna. Astma sama w sobie nie zwiększa znacząco ryzyka zachorowania na COVID-19, jednak w przypadku zakażenia może wpływać na cięższy przebieg choroby. Kluczowe znaczenie ma tu poziom kontroli astmy oraz obecność innych chorób przewlekłych, takich jak otyłość czy cukrzyca. Pacjenci z dobrze kontrolowaną astmą mają znacznie lepsze rokowania niż osoby z częstymi zaostrzeniami i nieregularnym leczeniem.
Warto zwrócić uwagę, że osoby z astmą często zachowują większą ostrożność, korzystają ze środków ochrony osobistej i unikają sytuacji sprzyjających zakażeniu, co może przekładać się na niższe ryzyko infekcji SARS-CoV-2. Jednak, gdy dojdzie do zakażenia, zwłaszcza w przypadku źle kontrolowanej astmy lub stosowania doustnych sterydów przez dłuższy czas, ryzyko hospitalizacji i ciężkiego przebiegu wzrasta.
Czynniki wpływające na przebieg COVID-19 u pacjentów z astmą
Przebieg COVID-19 u osób z astmą zależy od wielu czynników. Najważniejsze to:
- Poziom kontroli astmy – im lepiej kontrolowana choroba, tym niższe ryzyko powikłań.
- Wiek – starsi pacjenci są bardziej narażeni na ciężki przebieg infekcji.
- Płeć – niektóre dane wskazują na wyższe ryzyko hospitalizacji u kobiet z astmą.
- Obecność innych chorób przewlekłych, które mogą pogarszać rokowanie.
Dodatkowo, każde zaostrzenie astmy w ciągu roku przed zakażeniem zwiększa ryzyko hospitalizacji z powodu COVID-19. Szczególnie istotne jest zatem regularne przyjmowanie leków i monitorowanie stanu zdrowia.
- Osoby z astmą powinny kontynuować swoje leczenie przeciwastmatyczne podczas pandemii COVID-19 – odstawienie leków może prowadzić do zaostrzenia choroby i zwiększyć ryzyko powikłań.
- Wziewne glikokortykosteroidy są bezpieczne i nie zwiększają ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19, a mogą nawet działać ochronnie.
- W przypadku pogorszenia objawów astmy konieczna jest konsultacja z lekarzem – większość porad może być udzielona telefonicznie lub online.
- Pacjenci powinni mieć zapas leków na co najmniej 30 dni oraz aktualny plan postępowania w przypadku zaostrzenia astmy.
Leki przeciwastmatyczne i ich wpływ na COVID-19
Początkowo pojawiały się obawy, że leki stosowane w leczeniu astmy, zwłaszcza wziewne glikokortykosteroidy, mogą zwiększać podatność na infekcje. Najnowsze badania wykazały jednak, że są one bezpieczne i nie zwiększają ryzyka zakażenia ani ciężkiego przebiegu COVID-19. Co więcej, mogą nawet zmniejszać ryzyko zaostrzeń astmy w trakcie choroby.
Pacjenci stosujący doustne glikokortykosteroidy przez dłuższy czas powinni być szczególnie ostrożni, gdyż tego typu leki mogą nieco zwiększać ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19. Jednak nawet w tej grupie zaleca się nieprzerywanie leczenia bez konsultacji z lekarzem, gdyż nagłe odstawienie sterydów może być niebezpieczne.
Leczenie astmy podczas infekcji COVID-19
W trakcie infekcji COVID-19 najważniejsze jest utrzymanie dobrej kontroli astmy. Pacjenci powinni nadal przyjmować swoje leki zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie potrzeby dawki wziewnych glikokortykosteroidów mogą być zwiększone, a w przypadku zaostrzenia astmy czasem konieczne jest dodanie doustnych sterydów, oczywiście pod ścisłym nadzorem specjalisty.
W szpitalu pacjenci z astmą i COVID-19 są leczeni zgodnie ze standardami dla obu chorób, w tym lekami przeciwwirusowymi oraz sterydami, takimi jak deksametazon, który dodatkowo może przynosić korzyści w kontroli stanu zapalnego w drogach oddechowych.
W przypadku stosowania leków biologicznych z powodu ciężkiej astmy, większość ekspertów zaleca ich kontynuację nawet podczas pandemii. Leczenie biologiczne nie zwiększa ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19. Jeśli dojdzie do infekcji, decyzję o dalszym podawaniu leków powinien podjąć lekarz prowadzący – czasem zaleca się krótką przerwę w leczeniu, szczególnie w trakcie hospitalizacji, ale należy je wznowić po ustąpieniu ostrych objawów.
Szczepienia przeciw COVID-19 u pacjentów z astmą
Szczepionki przeciw COVID-19 są bardzo skuteczne i bezpieczne dla osób z astmą. Zapobiegają nie tylko ciężkiemu przebiegowi infekcji, ale także długotrwałym powikłaniom, tzw. long COVID, który może znacząco pogorszyć komfort życia pacjentów z chorobami układu oddechowego. Wszystkie organizacje medyczne rekomendują szczepienia dla osób z astmą, niezależnie od poziomu kontroli choroby.
Ryzyko wystąpienia poważnych reakcji alergicznych po szczepieniu jest bardzo niskie i nie jest wyższe u pacjentów z astmą. Nie odnotowano także zwiększonego ryzyka zaostrzeń astmy po szczepieniu. Dla osób przyjmujących leki biologiczne lub wysokie dawki sterydów szczególnie istotne jest przyjmowanie dawek przypominających, aby zapewnić pełną ochronę immunologiczną.
Długoterminowe skutki COVID-19 u osób z astmą
Przebycie COVID-19 może mieć długotrwały wpływ na stan zdrowia, szczególnie u osób z chorobami przewlekłymi dróg oddechowych. Długotrwały COVID-19, czyli utrzymywanie się objawów przez ponad 12 tygodni po infekcji, częściej dotyka pacjentów z astmą, zwłaszcza jeśli nie byli zaszczepieni. Objawy takie jak duszność, kaszel czy zmęczenie mogą nakładać się na typowe symptomy astmy, dlatego ważne jest monitorowanie funkcji płuc i ścisła współpraca z lekarzem.
Część pacjentów po przebyciu COVID-19 doświadcza pogorszenia kontroli astmy, które może utrzymywać się przez wiele tygodni lub miesięcy. Zdarzają się jednak przypadki, w których kontrola choroby ulega poprawie, np. w wyniku zmiany stylu życia czy intensywniejszego leczenia podczas choroby.
- Nie należy samodzielnie odstawiać leków przeciwastmatycznych ani zmniejszać ich dawek z obawy przed COVID-19.
- W przypadku pogorszenia objawów astmy lub podejrzenia COVID-19 należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, także zdalnie.
- Noszenie masek i stosowanie środków ochrony osobistej jest bezpieczne i nie pogarsza kontroli astmy.
- Wszyscy pacjenci z astmą powinni być zaszczepieni przeciw COVID-19, w tym przyjmować dawki przypominające zgodnie z zaleceniami.
Jak dbać o siebie podczas pandemii COVID-19 mając astmę?
Osoby z astmą powinny przede wszystkim dbać o regularne przyjmowanie leków, unikać czynników nasilających objawy oraz stosować się do zasad ochrony przed zakażeniem – takich jak noszenie masek, mycie rąk i zachowanie dystansu. W razie jakichkolwiek niepokojących objawów, szczególnie duszności czy kaszlu, nie należy zwlekać z kontaktem z lekarzem. Monitorowanie objawów i posiadanie aktualnego planu postępowania w przypadku zaostrzenia astmy są kluczowe dla bezpieczeństwa i komfortu życia.
Pandemia COVID-19 przyczyniła się do popularyzacji teleporad medycznych, co umożliwia szybki kontakt z lekarzem bez konieczności wychodzenia z domu. Warto korzystać z tych rozwiązań, dbając jednocześnie o regularne kontrole i dostosowywanie leczenia w razie potrzeby.
